Werd de klimaatcrisis voorspeld door deze eeuwenoude runesteen?
Een nieuwe verklaring voor een eeuwenoude inscriptie
In het Zweedse plaatsje Rök vind je naast de dorpskerk een groot rotsblok op het kerkhof. Wat deze rots zo speciaal maakt, is dat hij de langst bekende runetekst ter wereld bevat, met meer dan 700 runen die het gehele oppervlak bedekken. Lang werd er vanuit gegaan dat deze steen werd opgericht door een negende eeuwse Vikingleider, om zijn overleden zoon te herdenken.
Een recent interdisciplinair onderzoek van drie Zweedse universiteiten geeft echter een nieuwe verklaring voor de inscriptie, die nog steeds erg relevant is vandaag. Volgens de studie zou de tekst eerder een waarschuwing bevatten voor een extreme klimaatsverandering, vergelijkbaar met die van het catastrofale jaar 536. In dat jaar werd het klimaat ernstig verstoord door wereldwijde vulkaanuitbarstingen, waarvan de gevolgen ervoor zorgden dat de Scandinavische populatie met zo’n 50 procent afnam. De gebeurtenissen in 536 werden van generatie op generatie mondeling overgeleverd en hadden mogelijk zelfs een invloed op de Noorse mythologie.
In de runetekst refereert de auteur aan een honderdjarige oorlog die weldra zal uitbarsten: tussen licht en donker, warmte en koude, leven en dood. Daarnaast verwijst hij ook naar Theodoric de Grote, een leider van de Ostrogothen in Italië tijdens het rampjaar 536.
De wetenschappers bestudeerden niet alleen de tekst, maar keken ook naar natuurfenomenen in Scandinavië tijdens de negende eeuw, die de auteur als voortekenen van een gelijkaardige klimaatcrisis zou kunnen hebben geïnterpreteerd. Zo vond er een krachtige zonnestorm plaats die de lucht rood kleurde, waren er misoogsten door extreem koude zomers en was er een zonsverduistering vlak na zonsopgang. Voor een Viking in die periode was al slechts één van die gebeurtenissen voldoende om het einde der tijden in te luiden, het zogenaamde Ragnarok.